Hạ tầng logistics có nhiều yếu kém, kết cấu hạ tầng giao thông lạc hậu, khả năng kết nối giữa các loại hình vận tải, nhất là vận tải đường bộ rất thấp. .. Chi phí logistics bình quân của Việt Nam cao gấp nhiều lần với mặt bằng bình quân chung của khu vực.
Những “điểm nghẽn” của ngành Logistics Việt Nam đã được nêu ra bởi Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh tại Diễn đàn Logistics Việt Nam 2023 với chủ đề “Logistics và Chuyển đổi số vùng Đồng bằng sông Cửu Long” diễn ra vào sáng ngày 2/12 tại Cần Thơ.
Theo ông Trần Tuấn Anh, logistics là một ngành dịch vụ có vai trò thiết yếu và đóng góp quan trọng đối với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Ngành Logistics của Việt Nam trong thời gian qua đã có những bước phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và giải quyết việc làm.
Số lượng và quy mô của các doanh nghiệp (DN) trong ngành logistics ngày càng gia tăng. Đến cuối năm 2021, có gần 35.000 DN với tổng số hơn 563.300 lao động đang hoạt động. Sự thu hút vốn FDI vào lĩnh vực logistics cũng có sự tăng mạnh, từ 365 dự án trong giai đoạn 2015-2019 lên thành 203 dự án trong giai đoạn 2020-2022.
Theo xếp hạng của Ngân hàng Thế giới trong năm nay, chỉ số hiệu quả logistics (LPI) của Việt Nam đã cải thiện đáng kể, lên vị trí thứ 43/139 so với vị trí thứ 53 vào năm 2010.
Trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam thuộc top 5 cùng thứ hạng với Philippines và sau Singapore, Malaysia và Thái Lan.
Hiện nay Việt Nam là một trong top 10 trong số 50 thị trường logistics mới nổi trên thế giới và được xem là quốc gia tiềm năng hàng đầu trong phát triển logistics khu vực Đông Nam Á…
Tuy nhiên, thông tin từ Trưởng Ban Kinh tế Trung ương đã cho biết rằng, ngành logistics trên toàn quốc và đặc biệt là vùng ĐBSCL vẫn còn nhiều hạn chế và chưa thực sự đáp ứng được tiềm năng phát triển.
Theo Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, chi phí logistics trung bình của Việt Nam hiện đang ở mức 16,8%-17% GDP, cao hơn rất nhiều so với mức bình quân chung của thế giới là 10,6%. Hạ tầng logistics hiện cũng đang gặp phải nhiều hạn chế và thiếu sự liên kết.
Ngoài ra, quy hoạch cảng biển cũng đang gặp phải những bất cập khiến cho việc kết nối không được hiệu quả.
Sự liên kết giữa các phương thức vận tải và năng lực vận tải thủy hiện cũng đang ở mức thấp; vận tải đường bộ tiếp tục là phương thức vận tải chiếm tỷ lệ lớn nhất (73% sản lượng hàng hóa trong 9 tháng đầu năm 2023), tiếp theo là vận tải đường thủy nội địa (chiếm 21,6%) và sau đó mới là vận tải đường biển (chiếm 5,2%). Vận tải đường sắt và hàng không tiếp tục duy trì tỷ lệ rất thấp (lần lượt chỉ chiếm 0,2% và 0,01%), điều này làm gia tăng chi phí logistics và giảm đi khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.
Theo bảng xếp hạng chỉ số hiệu quả logistics (LPI) do WB công bố, năm nay đã ghi nhận sự chậm lại của đà tăng của Việt Nam và đánh giá rằng Việt Nam bị tụt 4 bậc trên bảng xếp hạng, rơi xuống vị trí thứ 43 so với vị trí 39 đã đạt được vào năm 2018.
Báo cáo cũng cho thấy, mặc dù có sự cải thiện về hạ tầng, hải quan và gửi hàng quốc tế, nhưng ngành dịch vụ logistics Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế trong các yếu tố về năng lực của nhà cung ứng dịch vụ.
Đặc biệt là các chỉ số chất lượng dịch vụ logistics, tính đúng giờ và năng lực theo dõi hàng hóa. Chuyển đổi số của hầu hết các doanh nghiệp logistic hiện đang ở trong giai đoạn đầu và chưa được quan tâm đầu tư đúng mức…
Về phương hướng sắp tới, ông Trần Tuấn Anh khẳng định Ban Kinh tế Trung ương sẽ tiếp tục nghiên cứu, phối hợp với Bộ Công Thương cùng các bên liên quan nghiên cứu, có báo cáo phân tích chuyên sâu đánh giá hiện trạng, các vấn đề và phương hướng phát triển của ngành logistics hiện đại.
Đồng thời tạo điều kiện phát triển bền vững trong điều kiện bình thường mới để báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư xem xét, có định hướng, chỉ đạo phù hợp để tháo gỡ các rào cản, khó khăn để tiếp tục phát triển hiệu quả hơn nữa hoạt động logistics nói chung và logistics tại vùng ĐBSCL nói riêng gắn với nâng cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của chuỗi cung ứng hàng hoá của vùng.
Các địa phương trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nói riêng và các địa phương trong cả nước nói chung, hiện đang thực hiện các chính sách và chỉ đạo của Chính phủ, nhằm phát triển hệ thống logistics tại địa phương.
Đồng thời, họ cũng tiến hành rà soát, điều chỉnh quy hoạch kinh tế tại địa phương và triển khai các chính sách hỗ trợ dịch vụ logistics hiệu quả, nhằm phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội cụ thể của từng địa phương.
Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, v ùng ĐBSCL được xem là khu vực chiến lược quan trọng về mặt chính trị và kinh tế – xã hội. Vùng này có vai trò quan trọng trong sản xuất lúa, gạo và thủy sản của cả nước.
Tuy nhiên, hiện tại ngành dịch vụ logistics ở khu vực này vẫn còn nhiều hạn chế và chưa góp phần lớn vào sự phát triển kinh tế – xã hội của vùng.
Vì vậy, việc xây dựng và nâng cao năng lực của ngành dịch vụ logistics tại ĐBSCL là rất cần thiết để đáp ứng tiềm năng và nhu cầu ngày càng tăng của khu vực này.
